Ήταν ένα από κάποια ατελείωτα βράδια μπροστά στην τηλεόραση όπου το ζάπινγκ πήγαινε «σύννεφο». Ώσπου ξαφνικά, στην ΕΡΤ-3 «πέφτει» το μάτι στον τίτλο του προγράμματος: «Οι κουλτούρες του σεξ» («The Culture of Sex» ή «La Cultura Del Sexo»). Αμέσως κέντρισε το ενδιαφέρον μου και το «συνεχές» πηγαινέλα στα κανάλια σταμάτησε.
Ξεχώρισε αμέσως το στυλ των παρουσιαστών αλλά και η διάθεσή τους να προβάλλουν με πολύ απλό και άμεσο τρόπο, ακριβώς αυτό που έλεγε ο τίτλος. Τις κουλτούρες του σεξ σε διάφορες γωνιές του πλανήτη.
Βραζιλία, ΗΠΑ, Ινδία, Τουρκία, Γερμανία και Κίνα, οι σταθμοί της εκπομπής όπου ο Rodrigo Jarpa Schäcker, Ψυχολόγος με Master στην κλινική Ψυχολογία, μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τη σεξουαλική υγεία αλλά και Ιδρυτής και δάσκαλος στην «Academy of Psychology» καθώς και η Nathalie Nicloux, κωμικός και ηθοποιός ασχολούνται με το σεξ και πως συνδέεται με την τοπική κουλτούρα, τα έθιμα και τα νέα ιδεολογικά ρεύματα.
Έτσι, παρουσίασαν στοιχεία για κάθε μέρος που επισκέφθηκαν που ίσως ποτέ να μην ξέραμε ή να είχαμε σκεφτεί. Ανέδειξαν με «έξυπνο» τρόπο αναλύσεις από ειδικούς με τους οποίους συνομίλησαν. Και από την εκπομπή τους, δεν έλειψε η επαφή με τον απλό κόσμο. Επίκεντρο όλων το σεξ, σε μία πρωτοποριακή εκπομπή που την απολαύσαμε.
Λόγω λοιπόν των ερωτημάτων που μας άφησαν και που μας γέννησαν αυτά τα 10 επεισόδια, μιλήσαμε με τον Rodrigo Jarpa, που μας έκανε την τιμή να είναι ο πρώτος «καλεσμένος» αυτής της ενότητας του «aboutsex».
R. Jarpa: «Στόχος μας ήταν να ανοίγουμε ειλικρινή και αμερόληπτο διάλογο για ένα θεμελιώδες θέμα»
Πρώτη μας απορία ήταν το πώς γεννήθηκε η ιδέα για τη συγκεκριμένη τηλεοπτική εκπομπή. «Η ιδέα για το “The Culture of Sex” γεννήθηκε από περιέργεια να διερευνήσει πώς βιώνεται η σεξουαλικότητα σε διαφορετικούς πολιτισμούς σε όλο τον κόσμο. Είχα σκοπό να γίνω ένα είδος σεξουαλικού Antony Bourdain» ανέφερε ο Rodrigo Jarpa. Γι αυτό, συνέχισε, «ξεκινήσαμε να κατανοήσουμε τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι σχετίζονται με τη σεξουαλικότητά τους, πώς την εκφράζουν και ποια ταμπού και ελευθερίες υπάρχουν σε διαφορετικές κοινωνίες. Στόχος μας ήταν πάντα να ανοίγουμε έναν ειλικρινή και αμερόληπτο διάλογο για ένα θέμα που είναι θεμελιώδες στη ζωή όλων, αλλά συχνά περιβάλλεται από μύθους και παραπληροφόρηση».
Από τη συζήτηση, δε θα μπορούσε να λείπει η «σεξουαλική απελευθέρωση» που θεωρείται πως ολοκληρώθηκε τη δεκαετία του ’70. Αυτή η αντίληψη, είναι κάπως μυθική και κάπως αληθινή μας απαντά. «Αυτό που παρατηρήσαμε στο “The Culture of Sex” είναι ότι η σεξουαλική απελευθέρωση είναι μια συνεχής διαδικασία που ποικίλλει από τη μια χώρα στην άλλη και από τον έναν πολιτισμό στον άλλο» σημείωσε τονίζοντας πως «ενώ ορισμένα μέρη έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο στην αποδοχή της σεξουαλικής διαφορετικότητας και ελευθερίας, άλλα εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις και περιορισμούς».
Παρακολουθώντας την εκπομπή, πολλές από τις «παρεμβάσεις» των ατόμων που ήρθαν σε επαφή οι παρουσιαστές, «κτύπησαν καμπανάκια». Μία από αυτές ήταν μίας γυναίκας, ονόματι Penny, στο ταξίδι της εκπομπής στο Λας Βέγκας την οποία ο Rodrigo Jarpa συνάντησε μέσω Tinder. Εκείνη του είπε ότι οι άντρες φοβούνται όταν κανονίζουν ραντεβού με τα λεγόμενα «κούγκαρ» (cougar) για πρώτη φορά. Γι αυτό και τον ρωτήσαμε αν αυτός είναι ο λόγος που φοβούνται ή υπάρχει ο φόβος με την ιδέα ενός one night stand.
«Αυτό που μοιράστηκε η Πένυ στη Νέα Υόρκη αντικατοπτρίζει μια πραγματικότητα: ο φόβος ή το άγχος που μπορεί να νιώθουν ορισμένοι άντρες όταν βγαίνουν με ένα “κούγκαρ” μπορεί να σχετίζεται με την ιδέα της ίδιας της συνάντησης και με το σπάσιμο των κοινωνικών στερεοτύπων και προσδοκιών. Η ιδέα του one-night stand, από την άλλη πλευρά, μπορεί να δημιουργήσει διαφορετικούς φόβους, όπως συναισθηματική ευαλωτότητα ή την πίεση να παίξετε με κάποιον άγνωστο και χωρίς την εμπιστοσύνη που πολλοί άνθρωποι θεωρούν θεμελιώδη».
Αντίστοιχα, ο ανθρωπολόγος Μαρσέλο Σίλβα -στο επεισόδιο που «γνώρισε» και μας σύστησε τη Βραζιλία και το Ρίο Ντε Τζανέϊρο- επεσήμανε «ότι η λατρεία του σώματος μπορεί να γίνει φυλακή ή νέα ηθική». Αυτή την άποψη, ο Χιλιανός επιστήμονας την χαρακτηρίζει ως ακριβέστατη. «Η λατρεία του σώματος, ενώ μπορεί να είναι έκφραση ελευθερίας και αυτοεκτίμησης, μπορεί επίσης να γίνει φυλακή όταν επιβάλλεται ως απρόσιτο πρότυπο ή όταν γίνεται το μοναδικό μέτρο αξίας ή ελκυστικότητας. Το κλειδί είναι να βρούμε μια ισορροπία μεταξύ της εκτίμησης και της φροντίδας του σώματός μας χωρίς αυτό να γίνει εμμονή ή πηγή άγχους» μας λέει και συμπληρώνει ότι «τα καθήκοντα και οι κανόνες για το σώμα μας φαίνονται ατελείωτα. Αυτά τα πρότυπα επηρεάζουν κάτι περισσότερο από την εμφάνισή μας».
Όσον αφορά την εικόνα, συνεχίζει, «είναι αναμφισβήτητο ότι η έλξη έχει μεγάλη σχέση με τη φυσική πτυχή, αλλά σε ποιο βαθμό; Όπως είπε ο Νίτσε, το απόλυτο είναι παθολογικό. Η αυτοεκτίμηση, η ευτυχία και η σεξουαλική επιθυμία πολλών γυναικών επηρεάζονται έντονα από την εμφάνισή τους. Αυτό έχει αποδειχθεί σε διάφορες μελέτες».
Δηλαδή, τώρα ξέρουμε ότι και οι άντρες υποφέρουν λόγω της εικόνας τους με τις γυναίκες όμως να επηρεάζονται περισσότερο. Και φέρνει ως παράδειγμα, σύμφωνα με στοιχεία από τις ΗΠΑ, πως το 53% των 13χρονων κοριτσιών δεν συμπαθεί το σώμα τους και στα 17, αυξάνεται στο 78%. Έτσι, «οι αισθητικές επεμβάσεις σε άτομα κάτω των 19 τριπλασιάστηκαν μεταξύ 1997 και 2007. Επιπλέον, οι γυναίκες ξοδεύουν σημαντικά περισσότερα χρήματα για να φτάσουν στα —μη ρεαλιστικά— ιδανικά της ομορφιάς παρά στη δική τους εκπαίδευση. Συχνά αυτό συγκαλύπτεται κάτω από μια αυταπάτη της γυναικείας ενδυνάμωσης, όπου η αυτόνομη, ελεύθερη και ανεξάρτητη γυναίκα ξέρει τι χρειάζεται και το κάνει. Με άλλα λόγια, η ελεύθερη γυναίκα αγοράζει την ελευθερία της σε άβολες δόσεις».
Αναφέρθηκε ακόμα στις βιομηχανίες ομορφιάς, μόδας και δίαιτας που κινούν πολλά χρήματα. «Και ενώ δεν είναι δίκαιο να γενικεύουμε, οι περισσότεροι προσπαθούν να μας πουλήσουν ένα “τέλειο μοντέλο για να ακολουθήσουμε”. Χωρίς να το συναντάμε, γινόμαστε ανασφαλείς, και αφού κανείς δεν το συναντά, γινόμαστε όλοι ανασφαλείς».
Μάλιστα, υπογραμμίζει πως η συγγραφέας Susan Sontag το απλοποιεί ριζικά: «”Δεν είναι λάθος να είσαι όμορφη· αυτό που φταίει είναι η υποχρέωση να είσαι έτσι”. Η επιχείρηση δημιουργίας απρόσιτων προτύπων ομορφιάς, σε συνδυασμό με την ακραία αντικειμενοποίηση και αυτο-αντικειμενοποίηση των γυναικών, καταλήγει να μειώνει τη δύναμη και την ελκυστικότητά τους. Όταν το μόνο ελκυστικό πράγμα είναι ένα «καλό σώμα», η έλξη έχει ημερομηνία λήξης. Επιπλέον, είναι προφανώς πιο εύκολο να επιτεθείς σε ένα πράγμα παρά σε ένα άτομο, ειδικά σε κουλτούρες macho όπου η γυναίκα και το σώμα της είναι “ιδιοκτησία του άνδρα”.
Και παρόλο που υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν, μια μελέτη που διεξήχθη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) σε διάφορες χώρες αποκάλυψε ότι μεταξύ 15% και 71% των γυναικών έχουν υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία από τον σύντροφό τους. Όταν σχετιζόμαστε μεταξύ μας σαν να είμαστε καταναλωτικά αντικείμενα, όπως στη διαφήμιση, αλλάζουμε, επιστρέφουμε ή απορρίπτουμε αν δεν εξυπηρετούμε».
«Ήταν λυπηρό να βλέπεις ανθρώπους να πληρώνουν για στοργή»
Γεννήθηκε επίσης η απορία για το αν -μέσα από τα ταξίδια- υπήρχαν στιγμές, εμπειρίες που του έμειναν χαραγμένες, είτε θετικά είτε αρνητικά. «Σε όλη τη σειρά υπήρξαν πολλές εντυπωσιακές στιγμές και εξαιρετικοί άνθρωποι που γνωρίσαμε. Μία από τις πιο εντυπωσιακές στιγμές ήταν να δεις πώς σε ορισμένους πολιτισμούς, οι σεξουαλικές πρακτικές που είναι ταμπού ή ακόμα και παράνομες, σε άλλα μέρη γιορτάζονται και ασκούνται ανοιχτά» μας είπε. Αντίστοιχα εκμυστηρεύτηκε και αυτό που τον απογοήτευσε. «Η απογοήτευση προήλθε περισσότερο από το να δούμε πώς η έλλειψη σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης και οι προκαταλήψεις μπορούν να βλάψουν βαθιά άτομα και κοινότητες. Στην Ιαπωνία, ήταν λυπηρό να βλέπεις ανθρώπους να πληρώνουν για στοργή, όχι για σεξ, και μαθαίνουν ότι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή μιας τάσης που γίνεται παγκόσμια: να κάνουν όλο και λιγότερο σεξ».
Οπότε, τον ρωτήσαμε αυτό που είχαμε παρατηρήσει από τις διάφορες μελέτες ειδικών ώστε να καταλάβουμε τι είναι αυτό που «απωθεί» τους ανθρώπους από το σεξ. «Οι λόγοι είναι περίπλοκοι και κυμαίνονται από το καθημερινό άγχος και πίεση μέχρι τον αντίκτυπο της τεχνολογίας στις κοινωνικές μας αλληλεπιδράσεις. Η ψηφιακή υπερδιέγερση και η εύκολη πρόσβαση στην άμεση ικανοποίηση μπορεί να μειώσει την επιθυμία για πραγματικές ανθρώπινες συνδέσεις» ανέφερε. Σύμφωνα με μια δημοσίευση του 2023 από τους The New York Times, μας λέει, πως σχεδόν όλες οι δημογραφικές ομάδες Αμερικανών ενηλίκων -ηλικιωμένοι και νέοι, άγαμοι και συνεργάτες, πλούσιοι και φτωχοί- κάνουν λιγότερο σεξ από κάθε άλλη στιγμή τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. «Το 2021, σύμφωνα με στοιχεία της Γενικής Κοινωνικής Έρευνας, περισσότεροι από το ένα τέταρτο των Αμερικανών δεν είχαν κάνει σεξ ούτε μία φορά. Αυτό ήταν το χαμηλότερο επίπεδο σεξουαλικής δραστηριότητας στο ιστορικό της έρευνας. Ο κίνδυνος αυτών των στατιστικών είναι ότι συνεχίζουμε στο μονοπάτι της σεξουαλικής αδράνειας, που συχνά ακολουθεί στενά το μονοπάτι της μοναξιάς». Και δεν αφορά μόνο την Αμερική, σημειώνει καθώς «έχει παρατηρηθεί σε όλες τις χώρες όπου έχουν διεξαχθεί μελέτες. Ο αριθμός των φορών που οι άνθρωποι κάνουν σεξ ανά μήνα ή την εβδομάδα δεν είναι αυτός που ήταν».
Και έρχεται το ενθαρρυντικό (;) στοιχείο, μέσα από τα λεγόμενά του, αφού «σε παγκόσμιο επίπεδο, η συχνότητα της σεξουαλικής δραστηριότητας έχει αυξηθεί στις μεγαλύτερες ηλικίες. Τα άτομα άνω των 55 κάνουν περισσότερο σεξ από τα άτομα κάτω των 30». Το γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό, φαίνεται να έχει σχέση με τη διαδικτυακή πορνογραφία. «Μπορεί να οφείλεται στο ότι τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας είναι λιγότερο εξοικειωμένα με τις νέες τεχνολογίες και την διαδικτυακή πορνογραφία. Μια άλλη υπόθεση είναι η μεγαλύτερη ανασφάλεια και έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων μεταξύ των νεότερων ανθρώπων που είναι ικανοί στις νέες τεχνολογίες και στο διαδικτυακό πορνό. Πολλοί από αυτούς έχουν μεγαλώσει σε περιβάλλοντα με λιγότερη κοινωνικοποίηση ή/και υπερπροστασία» τόνισε ο Rodrigo Jarpa.
«Η πορνογραφία καλλιεργεί μια γενιά αποθαρρυνμένων και απελπισμένων ανδρών στο κρεβάτι»
Από τη συζήτηση δε γινόταν να απουσιάζει και η βιομηχανία του πορνό. Πόσο μάλιστα όταν αυτή ξεπερνάει ή θέλει να περάσει τα όρια των ταμπού που υπάρχουν στην κοινωνία μας. «Η βιομηχανία πορνό παίζει σίγουρα ρόλο στην εξέλιξη των σεξουαλικών ταμπού. Η κρυμμένη παγίδα εδώ, είναι ότι μπορεί να φαίνεται σαν να μην υπάρχουν ταμπού στο πορνό… Όπως λέει ο Byung-Chul Han, (νοτιοκορεάτης φιλόσοφος και θεωρητικός του πολιτισμού) “το άσεμνο στο πορνό δεν συνίσταται σε υπερβολικό σεξ, αλλά στο γεγονός ότι υπάρχει – δεν υπάρχει σεξ”. Μπορεί να επηρεάσει τις προσδοκίες και τις αντιλήψεις για το σεξ, συχνά με μη ρεαλιστικό τρόπο».
Όμως ποιο είναι το αντίκτυπο στους άνδρες και ειδικά στους νέους; Ιδιαίτερα ισχυρό στους νέους μας απαντάει, που «μπορεί να διαμορφώσουν την κατανόησή τους για το σεξ με βάση αυτές τις παραμορφωμένες απεικονίσεις, επηρεάζοντας αρνητικά τις σχέσεις και τη σεξουαλικότητά τους».
Την ίδια στιγμή, οι υποστηρικτές του πορνό και ιδιαίτερα οι … μανιώδεις θεατές «υποστηρίζουν ότι προσφέρει “απεριόριστη ποικιλία γυναικών με λίγη προσπάθεια που απαιτείται”, δεν χρειάζεται να συντονιστούν με το άλλο άτομο ή να ανησυχούν για τα προκαταρκτικά παιχνίδια ή την άνεσή τους». Έτσι, συνεχίζει, «οι άνθρωποι συχνά συνηθίζουν πάρα πολύ να είναι όλα εύκολα προσβάσιμα και γρήγορα, και υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις ότι η πορνογραφία καλλιεργεί μια γενιά αποθαρρυνμένων και απελπισμένων ανδρών στο κρεβάτι. Η επανειλημμένη έκθεση σε τέτοια ερεθίσματα αναγκάζει τους λάτρεις του πορνό να χάσουν την ευαισθησία τους και αυξάνει την ανικανότητά τους να διεγερθούν από “συνηθισμένες” σεξουαλικές συναντήσεις».
Άλλωστε, το να βρει κάποιος πορνογραφία στο ίντερνετ, ακόμα και στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, είναι πανεύκολο, κάτι που αποτελεί και «έναν από τους σημαντικότερους “σεξουαλικούς παιδαγωγούς” για πολλούς ανθρώπους, οι οποίοι, χωρίς να το αμφισβητούν, το βλέπουν ως πρότυπο που πρέπει να ακολουθήσουν. Νομίζουν ότι αυτή είναι η πραγματικότητα, αυτό που είναι επιθυμητό, αυτό που θα τους κάνει να νιώθουν καλά, όπως πρέπει να είναι το σεξ, ο κανόνας».
Το μόνο πραγματικό πράγμα, σημειώνει ο Rodrigo Jarpa, είναι η φαντασία. «Στο πορνό, οι άντρες φαίνονται συνήθως ως μυώδεις επιβήτορες με στύσεις πολλών ωρών, ενώ οι γυναίκες απεικονίζονται όπως “πρέπει”: αχόρταγες με πολλαπλούς οργασμούς και στερεοφωνικές κραυγές» επισημαίνει και εξηγεί πως «είναι λίγο να κοιτάτε ο ένας τον άλλον, να αγγίζετε, να γελάτε ή να χρησιμοποιείτε προφυλακτικό. Τα συναισθήματα πέρα από την ανεξέλεγκτη διέγερση απουσιάζουν. δεν υπάρχουν ανασφάλειες, φόβοι, άγχη ή ντροπή, ούτε στοργή, χαρά ή παιχνίδι. Το πορνό δεν έχει χαμόγελα. Άθελά τους, για πολλούς, αυτά γίνονται τα σεξουαλικά ιδανικά που προσπαθούν να επιτύχουν».
Το σοκαριστικό είναι πως η μέση ηλικία πρώτης έκθεσης στο πορνό είναι τα 12 χρόνια και «το ένα τρίτο των ανδρών μεταξύ δεκαοκτώ και είκοσι πέντε ετών, που γεννήθηκαν στην εποχή του διαδικτύου, εμφανίζουν σεξουαλικές δυσλειτουργίες, κοινωνική απομόνωση, άγχος και κατάθλιψη». Αυτό καθώς «οι νεαροί εγκέφαλοι που εκτίθενται σε μεγάλες ποσότητες πορνό δημιουργούν λιγότερη ενεργοποίηση και συνδέσεις στον προμετωπιαίο φλοιό και έχουν λιγότερο ανεπτυγμένα συστήματα ανταμοιβής, απαιτώντας μεγαλύτερη ποικιλία ερεθισμάτων για να επιτευχθεί η ικανοποίηση».
Από την άλλη, αποδεικνύεται ΄σύμφωνα με τον Rodrigo Jarpa πως «η στυτική δυσλειτουργία δεν σχετίζεται πλέον, όπως πριν, με ηλικιωμένους άνδρες ή άτομα με κακή υγεία, αλλά επηρεάζει νέους και σωματικά υγιείς άνδρες. Σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Psychology Today, το θέμα είναι τόσο συχνό που οι άντρες στα 20 τους θεωρούν φυσιολογική την αδυναμία τους να διεγερθούν σε πραγματικές συναντήσεις».
Επιπλέον λέει πως «άρθρο με τίτλο “Η σεξουαλική δυσλειτουργία που προκαλείται από πορνογραφία είναι ένα αυξανόμενο πρόβλημα” εξηγεί ότι η έλλειψη επιθυμίας στους άνδρες, 30 χρόνια νωρίτερα από το αναμενόμενο, βασίζεται στη συνεχή υπερδιέγερση της ντοπαμίνης, του νευροδιαβιβαστή που πυροδοτεί την απόκριση του σώματος στη σεξουαλική ευχαρίστηση, λόγω επανειλημμένης προβολής πορνογραφίας στο διαδίκτυο». Οπότε, εμφανίζεται ένα παράδοξο αποτέλεσμα αναφέρει καθώς για κάθε «χτύπημα» ντοπαμίνης (που θα ήταν ένα κλικ του ποντικιού που οδηγεί σε ένα νέο ερέθισμα), ο εγκέφαλος χάνει την ευαισθησία του στα σήματα που το ενεργοποιούν, πράγμα που σημαίνει ότι οι χρήστες πορνό απαιτούν όλο και πιο ακραίες εμπειρίες για να γίνουν σεξουαλικά διεγέρθηκε».
«Η ευχαρίστηση στις σεξουαλικές σχέσεις, η επαφή και η οικειότητα δεν χρειάζεται να περιορίζονται από φυσιολογικές αλλαγές»
Από τη συζήτηση δεν έλλειψε και το ζήτημα των ταμπού και γιατί οι άνθρωποι έχουν την ανάγκη να αλλάζουν τα όρια τους καθώς μεγαλώνουν. Ο Rodrigo Jarpa τονίζει πως «μερικοί από αυτούς επιδιώκουν να αλλάξουν τα όρια των ταμπού, επειδή η εμπειρία και η ωριμότητα φέρνουν μια διαφορετική οπτική για το τι είναι σημαντικό στη ζωή. Αυτή η αναζήτηση για νόημα, ευτυχία και αυθεντικότητα οδηγεί συχνά σε αμφισβήτηση και αμφισβήτηση των καθιερωμένων κανόνων. Η γήρανση δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να σημαίνει το τέλος του πειραματισμού, του σεξ και της ευχαρίστησης. Εμείς οι άνθρωποι μπορούμε να απολαμβάνουμε το σεξ ανεξάρτητα από την ηλικία και αν βρισκόμαστε σε γόνιμη περίοδο ή όχι».
Η ευχαρίστηση στις σεξουαλικές σχέσεις, η επαφή και η οικειότητα δεν χρειάζεται να περιορίζονται από φυσιολογικές αλλαγές εξηγεί και τονίζει πως «είναι εξαιρετικά ωφέλιμο, ειδικά σε αυτό το στάδιο και αργότερα, να διευρύνουμε τις σεξουαλικές πρακτικές και την κατανόησή μας για το σεξ. Το να μην περιοριζόμαστε στην επαφή των γεννητικών οργάνων και στο τι κάνουμε με συγκεκριμένα μέρη του σώματος μας επιτρέπει να συνεχίσουμε να απολαμβάνουμε το σεξ στα 60, 70, 80 και μέχρι το τέλος των ημερών μας».
Πλησιάζοντας προς το τέλος, θέλαμε να μάθουμε τα συμπεράσματα που αποκόμισε από «τις κουλτούρες του σεξ» μετά από επίσκεψη σε όλες αυτές τις διαφορετικές χώρες. «Ένα συμπέρασμα είναι ότι η ανθρώπινη σεξουαλικότητα είναι απίστευτα ποικιλόμορφη και πολύπλοκη. Ωστόσο, ένας κοινός παρονομαστής είναι η ανάγκη για ολοκληρωμένη, ανοιχτή και με σεβασμό σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Η κατανόηση και η αποδοχή αυτής της διαφορετικότητας και η εργασία προς μια κοινωνία όπου ο καθένας μπορεί να ζήσει τη σεξουαλικότητά του ελεύθερα και χωρίς φόβο, είναι απαραίτητη για την ανθρώπινη ευημερία. Επίσης, ως άνθρωποι, χρειαζόμαστε ανθρώπινη σύνδεση. μία από τις πολλές μορφές μπορεί να είναι το σεξ».
«Χαμένη ευκαιρία το ότι δεν υπάρχει ένα κεφάλαιο για την Ελλάδα στο “The culture of sex”»
Καταλ΄ήγοντας, θέλησε να μιλήσει και για τη χώρα μας χαρακτηρίζοντας ως «χαμένη ευκαιρία» το να μην συμπεριληφθεί ένα κεφάλαιο για την Ελλάδα στο ντοκιμαντέρ αφού «με την πλούσια ιστορία της και τη θεμελιώδη επιρροή της στις δυτικές έννοιες της αγάπης, της σεξουαλικότητας και της ομορφιάς, θα είχε προσφέρει μια μοναδική και βαθιά εμπλουτιστική προοπτική στην εξερεύνηση της ανθρώπινης σεξουαλικότητας. Ελπίζω να επισκεφτώ αυτή την υπέροχη χώρα μια μέρα και να βυθιστώ στον πλούσιο πολιτισμό της».
